Arkadiusz Fröhlich, Wojciech Mrowiec, Michał Ciach
Ornis Polonica 2017, 58: 73–82
https://doi.org/10.12657/ornis.2017.2.1
Abstrakt: Postępujące w ostatnich latach przekształcenia w rolnictwie prowadzą do zmian awifauny. Jednym ze zmieniających się elementów krajobrazu rolniczego są osady ludzkie, które zaczynają pełnić głównie funkcje mieszkaniowe, co skutkuje zanikiem tradycyjnego rolnictwa. Celem pracy było określenie struktury zgrupowania ptaków zimujących wśród zabudowy wiejskiej południowej i południowo-wschodniej Polski. Ptaki liczono metodą transektu liniowego w 42 losowo wybranych miejscowościach (łącznie 95 km transektu) w sezonach zimowych 2010 i 2011. Trzynaście miejscowości skontrolowano w obu sezonach badań (38 km). Łącznie we wszystkich miejscowościach stwierdzono 44 gatunki ptaków (zakres 2–22). Dominantami były wróbel Passer domesticus (42% w 2010 i 25% w 2011), bogatka Parus major (18% i 23%) oraz trznadel Emberiza citrinella (8% i 11%). Subdominantami były kos Turdus merula, czyż Spinus spinus, modraszka Cyanistes caeruleus i sierpówka Streptopelia decaocto. Ogólne zagęszczenie ptaków w kolejnych sezonach wyniosło 44,0 i 49,3 os./10 ha. W porównaniu do obszarów zabudowy wiejskiej badanych w innych częściach kraju było ono wyraźnie niższe. Wyniki niniejszej pracy wskazują, że typowe gatunki zabudowy wiejskiej są zastępowane przez gatunki leśne i synantropijne. Zjawisko to może być nasilone w okresie zimowym za sprawą powszechnego dokarmiania ptaków promującego gatunki plastyczne. W konsekwencji awifauna występująca wśród zabudowy wiejskiej zaczyna zyskiwać cechy awifauny miejskiej, tracąc swoją pierwotną różnorodność.
Słowa kluczowe: awifauna zimująca, krajobraz rolniczy, tereny wiejskie, urbanizacja
