Tomasz Wilk, Łukasz Bednarz, Arnold Cholewa
Ornis Polonica 2022, 63: 45–57
https://doi.org/10.12657/ornis.2022.1.4
Abstrakt: Celem badań było zinwentaryzowanie ptaków lęgowych związanych z korytem Wisły, na odcinku o długości 95 km, między Szczucinem a Zawichostem, w płd.-wsch. Polsce. Prace terenowe prowadzono przez trzy sezony lęgowe – 2018, 2020 i 2021, a ptaki liczono podczas spływów. Stwierdzono 12 lęgowych gatunków ptaków wodno-błotnych gniazdujących w korycie rzeki. Wykazano, że badany odcinek Wisły jest szczególnie istotny jako lęgowisko ostrygojada Haematopus ostralegus (4–6 par) i rybitwy białoczelnej Sternula albifrons (44–65 par), grupując odpowiednio 18% oraz 6% populacji krajowych obu gatunków. Inne cenne taksony odnotowane podczas prac to m.in. sieweczka obrożna Charadrius hiaticula (1 para), mewa siwa Larus canus (9–13 par) i rybitwa rzeczna Sterna hirundo (120–165 par). Tutejsze populacje wskazanych pięciu gatunków są najważniejsze w skali regionu płd.-wsch. Polski. Brak jest danych pozwalających na określenie długoterminowych zmian zespołu występujących tu ptaków, z wyjątkiem ostrygojada, który zasiedlił ten teren prawdopodobnie w latach 90. XX wieku i od tego czasu zwiększa swoją liczebność. W ostatnich 10 latach nastąpił natomiast bardzo silny regres populacji mew – śmieszki Chroicocephalus ridibundus oraz mewy siwej, związany prawdopodobnie z lokalnym zanikiem siedlisk lęgowych, antropopresją i drapieżnictwem. Awifauna najcenniejszego fragmentu badanego odcinka Wisły – między Połańcem a Tarnobrzegiem – nie jest chroniona, choć obszar ten spełnia kryteria ostoi ptaków IBA. Konieczne jest pilne powołanie tu obszaru specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 i wdrożenie odpowiednich działań ochronnych.
Słowa kluczowe: Larinae, mewy, ostrygojad Haematopus ostralegus, ptaki wodno-błotne, rybitwy, Sterninae, Wisła
