Łukasz Kajtoch, Bartłomiej Kusal
Ornis Polonica 2023, 64: 119–128
https://doi.org/10.12657/ornis.2023.2.3
Abstrakt: Dzięcioł białoszyi Dendrocopos syriacus, gatunek chroniony Dyrektywą Ptasią Unii Europejskiej, występuje w Polsce od blisko półwiecza. Po okresie ekspansji nastąpił regres populacji wiejskiej w kluczowym obszarze występowania w południowo-wschodniej części kraju. Gatunek ten występuje powszechnie także w miastach południowej, wschodniej i centralnej części kraju, ale wiedza o miejskich populacjach jest fragmentaryczna. Powoduje to, że w ramach sieci Natura 2000 w Polsce ochroną objęto jedynie populacje w krajobrazie rolniczym. W niniejszym opracowaniu porównano stan populacji dzięcioła białoszyjego w aglomeracji krakowskiej w latach 2012–2015 i 2021. W analizowanym okresie liczebność gatunku zmalała o 50% (z około 21 do 12 stanowisk na badanych trzech powierzchniach). Jednocześnie zaobserwowano zwiększenie się udziału par mieszanych z dzięciołem dużym Dendrocopos major i par tworzonych przez hybrydy. Spadek liczebności był prawdopodobnie związany z ubywaniem dogodnych siedlisk (zadrzewień i sadów). Na zanik terytoriów wpływ mogła mieć także konkurencja z dzięciołem dużym, który zwiększa liczebność w kraju, oraz hybrydyzacja między tymi gatunkami. Zanik stanowisk dzięcioła białoszyjego w Polsce południowo-wschodniej może doprowadzić w przyszłości do wzrostu stopnia zagrożenia gatunku. Wskazane jest uwzględnienie potrzeb ochrony gatunku w planowaniu przestrzennym terenów zurbanizowanych, zwłaszcza poprzez utrzymanie i odtwarzanie preferowanych zadrzewień), a także wprowadzenie monitoringu populacji.
Słowa kluczowe: Dendrocopos syriacus, dzięcioł białoszyi, Kraków, spadek liczebności, zagrożenia
