Włodzimierz Meissner, Patryk Rowiński, Lucjan Kleinschmidt, Jacek Antczak, Piotr Wilniewczyc, Jacek Betleja, Roman Maniarski, Renata Afranowicz-Cieślak
Ornis Polonica 2012, 53: 249–273
https://doi.org/10.12657/ornis.2012.4.1
Abstrakt: Liczenia zimujących ptaków wodnych przeprowadzono w latach 2007–2009 na terenie 265 miejscowości liczących powyżej 1000 mieszkańców, w 104 z nich ptaki liczono tylko w jednym, a w 59 we wszystkich trzech sezonach. Do opracowania włączono tylko wyniki liczeń przeprowadzonych na zbiornikach wodnych znajdujących się w granicach zabudowy miejskiej. Liczeniami objęto wszystkie gatunki ptaków wodnych z wyjątkiem mew Larus sp. W latach 2007 i 2008 na terenie 201 i 210 miast stwierdzono w sumie odpowiednio 84 203 i 124 135 zimujących ptaków wodnych. W tym czasie w polskich miastach przebywało nie mniej niż 20% krzyżówek Anas platyrhynchos, 17% łabędzi niemych Cygnus olor oraz 8–19% łysek Fulica atra zimujących na terenie całego kraju. W 59 miastach objętych kontrolami we wszystkich latach, najwyższą liczebność ptaków wodnych odnotowano podczas najmroźniejszej zimy (2009), a najniższą podczas najłagodniejszej (2007). Zdecydowanie najliczniejsza była krzyżówka, której w kolejnych latach stwierdzono od 69 123 (2007) do 107 926 (2008) osobników, stanowiąc 86,1% wszystkich ptaków wodnych w miastach. Krzyżówki najliczniej zimowały w Warszawie i we Wrocławiu, gdzie ich liczebność przekroczyła 10 tys. osobników. Kolejnymi najliczniejszymi gatunkami były łyska oraz łabędź niemy, których średni udział wyniósł odpowiednio 7,0% i 2,9%. Poziom 1% udziału w całym ugrupowaniu ptaków wodnych przekroczyły jeszcze kormoran Phalacrocorax carbo i nurogęś Mergus merganser, stanowiące odpowiednio 1,5% i 1,3% wszystkich stwierdzonych ptaków. W miejscach, w których ptaki były dokarmiane przez ludzi stwierdzono od 79% (2007) do 87% (2009) wszystkich ptaków wodnych. W przypadku mandarynki Aix galericulata, krzyżówki, głowienki Aythya ferina i łabędzia niemego w miejscach z dokarmianiem przebywało ponad 75% osobników. Obszarem wyjątkowym dla zimujących ptaków wodnych jest konurbacja górnośląska. Oprócz licznie zimujących krzyżówek i łabędzi niemych odnotowano tam największe miejskie zimowiska kokoszek Gallinula chloropus i łysek. Na tym obszarze stwierdzono też najwięcej gatunków rzadko pozostających na zimę w Polsce, w tym hełmiatki Netta rufina i podgorzałki A. nyroca oraz gatunki morskie.
