Piotr Wilniewczyc
Ornis Polonica 2020, 61: 197–224
https://doi.org/10.12657/ornis.2020.3.2
Abstrakt: W latach 2011–2016 na 18 powierzchniach reprezentujących typowe środowiska Niecki Nidziańskiej (SE Polska) wykonano liczenia ptaków lęgowych z zastosowaniem kombinowanej odmiany metody kartograficznej. Zagęszczenia zespołów mieściły się w przedziałach: 46,9–139,6 par/10 ha w lasach, 95,3–392,6 par/10 ha w zabudowie wiejskiej, 37,0–48,3 par/10 ha na łąkach, 16,3–23,0 par/10 ha na polach uprawnych, 162,5–182,8 par/10 ha w szuwarach i 27,7 par/10 ha na murawie kserotermicznej. Bogactwo gatunkowe w Niecce było wyższe średnio o 30%, a zagęszczenia zespołów wyższe o 50% w porównaniu do wyników z pozostałych makroregionów Wyżyny Małopolskiej. Na tle Niecki Nidziańskiej wyniki z doliny Nidy wyróżniały się o 12% wyższym bogactwem gatunkowym i o 28% wyższymi zagęszczeniami, w tym na łąkach zalewowych były one średnio o 48% wyższe, a w zabudowie wiejskiej o 185% wyższe. Zagęszczenia niektórych gatunków były wysokie w skali kraju, m.in. pliszki żółtej Motacilla flava – 5,6 par/10 ha na polu uprawnym, świergotka łąkowego Anthus pratensis – 7,5 par/10 ha, kląskawki Saxicola rubicola – 1,9 par/10 ha na murawie kserotermicznej i dymówki Hirundo rustica – 128,2 par/10 ha w zabudowie wiejskiej. W szuwarach wysokich na stawach rybnych wysokie zagęszczenia osiągała brzęczka Locustella luscinioides – 12,2 par/10 ha, rokitniczka Acrocephalus schoenobaenus – 14,5 par/10 ha, trzcinniczek Acrocephalus scirpaceus – 47,2 par/10 ha, wąsatka Panurus biarmicus – 10,7 par/10 ha i potrzos Emberiza schoeniclus – 16,2 par/10 ha. Wysoka różnorodność gatunkowa ptaków i znaczne ich zagęszczenia w Niecce Nidziańskiej wynikają prawdopodobnie z ciepłego i suchego klimatu, dużego zróżnicowania siedliskowego, wysokiej trofii siedlisk związanej z obecnością żyznych gleb i terenów zalewowych, a także z ekstensywnego modelu rolnictwa i rybactwa.
Słowa kluczowe: dolina Nidy, ekstensywne rolnictwo, grądy, lęgi, łąki zalewowe, murawy kserotermiczne, sukcesja ekologiczna
