Marcin Przymencki, Klaudia Litwiniak, Magdalena Zagalska-Neubauer, Joanna Pomorska-Grochowska, Paweł Grochowski, Grzegorz Neubauer
Ornis Polonica 2023, 64: 107–118
https://doi.org/10.12657/ornis.2023.2.2
Abstrakt: Znajomość tempa wzrostu piskląt ptaków jest istotna w wielu badaniach ekologicznych oraz ewolucyjnych i ma znaczenie praktyczne – pozwala oznaczyć ich wiek. W niniejszej pracy po raz pierwszy dla gatunku opisujemy wzrost piskląt mewy białogłowej Larus cachinnans. Proponujemy także metodę szacowania wieku piskląt na podstawie pomiarów biometrycznych. Dane zbieraliśmy w koloniach lęgowych mew w latach 2005 i 2007 na Zb. Włocławskim oraz w latach 2019–2020 na Zb. Mietkowskim. Łącznie pomiary przydatne do oznaczania wieku wykonaliśmy dla 275 piskląt o znanej dacie wyklucia, w tym wielokrotnie (dwa lub więcej razy) zmierzyliśmy 150 z nich (łącznie 546 schwytań). Przeanalizowaliśmy cztery cechy fenotypowe: długość całkowitą głowy (DCG), długość skoku (DT), wysokość dzioba w podcięciu (WD) i masę ciała (MA). Pisklęta w dniu wyklucia osiągały średnio: DCG – 47,0 mm (zakres 46,4–47,5 mm), DT – 24,2 mm (zakres 23,8–24,6 mm), WD – 7,0 mm (zakres 6,8–7,0 mm), MA – 55,1 g (zakres 51,8–65,2 g). Wymiary i masa młodych mew w 35. dniu życia, czyli tuż przed osiągnięciem lotności, wynosiły średnio: DCG – 118,7 mm (zakres 113,0–125,3 mm), DT – 76,0 mm (zakres 73,3–80,4 mm), WD – 14,0 mm (zakres 13,1–14,8 mm), MA – 994,7 g (zakres 857,7–1230,4 g). DCG, WD, DT rosły relatywnie jednostajnie aż do osiągnięcia mniej lub bardziej wyraźnej asymptoty, jedynie krzywa wzrostu MA miała wyraźny sigmoidalny kształt. Tempo wzrostu poszczególnych cech (oprócz WD) początkowo rosło, a następnie spadało. DCG rosła średnio 1,99 mm/dobę, z najwyższym przyrostem w 7. dniu życia. Wzrost DT osiągał średnio 1,44 mm/dobę a największy przyrost zanotowano w 10. dniu życia. Wzrost WD w okresie pisklęcym wykazywał malejące tempo wzrostu (z 0,3 mm do 0,1 mm na dobę), średnio wynosił 0,2 mm/dobę. Przyrost MA piskląt osiągał średnio 26,1 g/dobę. MA piskląt rosła do 10 dnia życia, a tempo wzrostu masy osiągnęło szczyt w 16. dniu po wykluciu – 48,4 g/dobę. Zebrane dane umożliwiły stworzenie narzędzia do szacowania wieku na podstawie pomiarów biometrycznych pozwalają na bardziej precyzyjne zaplanowanie prac w koloniach lęgowych mew. Dla dwóch cech, najbardziej przydatnych w oznaczaniu wieku (DCG i MA), udostępniono arkusz MS Excel z formułami obliczającymi wiek pisklęcia na podstawie wykonanych pomiarów (Załącznik 1 do niniejszej pracy, do pobrania na witrynie www.ornis- polonica.pl). Z ich wykorzystaniem możliwe jest także wsteczne odtworzenie przybliżonych dat klucia, tym samym uzyskanie informacji o fenologii gniazdowania w kolonii.
Słowa kluczowe: Larus cachinnans, mewa białogłowa, oznaczanie wieku, pisklęta, tempo wzrostu
