Łukasz Ławicki, Przemysław Wylegała, Andrzej Wuczyński, Bartosz Smyk, Wiesław Lenkiewicz, Michał Polakowski, Robert Kruszyk, Sławomir Rubacha, Tomasz Janiszewski
Ornis Polonica 2012, 53: 23–38
https://doi.org/10.12657/ornis.2012.1.1
Abstrakt: W latach 2000–2011 stwierdzono w Polsce 106 noclegowisk gęsi grupujących co najmniej 1 000 os., głównie gęsi zbożowych Anser fabalis i białoczelnych A. albifrons. Zdecydowana większość (83%) znajdowała się w zachodniej części kraju, przede wszystkim w Wielkopolsce (35 noclegowisk), na Śląsku (24) i Pomorzu (22). Najwięcej noclegowisk stanowiły miejsca skupiające maksymalnie 10 tys. gęsi (56%), mniej licznie występowały noclegowiska grupujące 10–30 tys. os. (37%). Akwenów, na których liczebność przekraczała 30 tys. ptaków było w Polsce osiem, a najważniejsze z nich to stawy Kiszkowo pod Poznaniem (do 85 tys.) i Park Narodowy Ujście Warty (do 120 tys.). Dominowały noclegowiska zlokalizowane na starorzeczach i rozlewiskach w dolinach rzek (31%), na jeziorach (26%) i stawach rybnych (22%). Najwięcej noclegowisk funkcjonowało w okresie wiosennym, mniej licznie wykorzystywane były one w czasie wędrówki jesiennej i zimowania. Rozmieszczenie noclegowisk wynika głównie z dostępności odpowiednich akwenów, zasobnych żerowisk, stopnia zalesienia i warunków klimatycznych. 65% noclegowisk gęsi chronionych jest jako OSO Natura 2000. Występowanie gęsi kwalifikuje 29 obszarów jako ostoje ptaków IBA w Polsce. Kolejnych 9 obszarów przedstawionych w pracy spełnia kryteria kwalifikujące je jako nowe ostoje ptaków i potencjalne obszary Natura 2000. Głównymi zagrożeniami związanymi z noclegowiskami gęsi są polowania oraz nieodpowiednie lokalizowanie w ich sąsiedztwie wysokich obiektów – linii energetycznych i farm wiatrowych. Ograniczanie tych zagrożeń powinno być uwzględniane w planach zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 stworzonych dla zabezpieczenia miejsc występowania gęsi.
