Rafał Bobrek, Tomasz Wilk, Aleksandra Pępkowska-Król
Ornis Polonica 2020, 61: 284–304
https://doi.org/10.12657/ornis.2020.4.2
Abstrakt: Jesienią w latach 2012–2013 i wiosną 2015 roku badano migracje łuszczaków Fringillidae w polskiej części Karpat. Na podstawie regularnych obserwacji prowadzonych w 19 punktach jesienią i 12 punktach wiosną scharakteryzowano sezonową dynamikę przelotu, stadność i kierunki lotu poszczególnych gatunków z tej rodziny. Jesienią z najwyższą intensywnością notowano ziębę Fringilla coelebs (średnio 302,4 os./10 h obserwacji), a następnie kolejno: czyża Spinus spinus (27,2), szczygła Carduelis carduelis (14,3), jera F. montifringilla (12,9), makolągwę Linaria cannabina (12,4), grubodzioba Coccothraustes coccothraustes (11,2), dzwońca Chloris chloris (9,2), gila Pyrrhula pyrrhula (7,3), krzyżodzioba świerkowego Loxia curvirostra (6,3), czeczotkę Acanthis flammea (1,1), kulczyka Serinus serinus (0,6) oraz rzepołucha L. flavirostris. Nie ustalono czy obserwacje krzyżodziobów świerkowych reprezentowały przelot, czy przemieszczenia o zasięgu lokalnym. Wiosną przelot był znacznie mniej intensywny. Najliczniej migrowała zięba (28,6 os./10 h), a wyraźnie migracyjny charakter miały też obserwacje makolągwy (5,4), szczygła (3,0), dzwońca (2,1), grubodzioba (1,0), jera (0,9) i kulczyka (0,7). W porównaniu do jesieni, bardzo nielicznie notowano czyża (0,9), gila (0,5), krzyżodzioba świerkowego i czeczotkę, co utrudnia ocenę czy ich wiosenne obserwacje związane były z migracją. Wiosną nie zanotowano rzepołucha. U wszystkich łuszczaków najczęściej notowano stada liczące 1–5 os. Stada tworzone wiosną były statystycznie istotnie mniejsze niż jesienne, z wyjątkiem jera i kulczyka. Jesienią zięby, czyże, krzyżodzioby świerkowe i grubodzioby tworzyły stada liczniejsze niż 50 os., natomiast wiosną nie notowano grup tej wielkości. Dominacja południowego i południowo-zachodniego kierunku lotu wśród łuszczaków migrujących jesienią przez Karpaty sugeruje, że wykorzystują one bałkańskie i apenińskie zimowiska.
Słowa kluczowe: góry, inwazyjne naloty, kierunki przelotu, łuszczaki, migracje, stadność
