Sławomir Mielczarek, Aleksander Winiecki
Ornis Polonica 2017, 58: 244–273
https://doi.org/10.12657/ornis.2017.4.1
Abstrakt: W niniejszej pracy scharakteryzowano pozalęgową awifaunę wodną kompleksu pięciu jezior i dwóch akwenów pochodzenia antropogenicznego, w tym stawów hodowlanych, koło Konina (centralna Polska). Zbiorniki te, połączone kanałami, są wykorzystywane do chłodzenia elektrowni węglowych. Jeziora są silnie podgrzane, bogate w obce i ekspansywne gatunki zwierząt i roślin, zwłaszcza małży i ryb. Podstawowe badania ornitologiczne prowadzono w sezonie 2010/2011. Uzyskane wyniki porównano z niepublikowanymi danymi z trzech wcześniejszych cykli badawczych, począwszy od przełomu lat 60. i 70. XX w. Współczesne i dawne wysokie bogactwo awifauny wodnej to efekt płytkości zbiorników, dużej biomasy fauny dennej oraz braku pełnej pokrywy lodowej nawet podczas ostrych zim. Regularnie występują tu duże skupienia bentofagów (łyski Fulica atra i grążyce Aythya sp.) oraz ichtiofagów (czaple Ardea sp., kormorany Phalacrocorax carbo, perkozy Podiceps sp., tracze Mergus sp.). Najważniejsze dla wyżej wymienionych ptaków są dwa największe, najpłytsze i trwale podgrzewane jeziora – Gosławskie i Pątnowskie. Znaczny spadek koncentracji łyski w skali dziesięcioleci można wiązać z fluktuacjami, a regionalnie ze spadkiem wielkości jej populacji lęgowych. Znaczący wzrost liczebności ichtiofagów, zwłaszcza kormorana, to pochodna jego ekspansji, a lokalnie – korzystnych warunków pokarmowych. Powstanie i rozwój ponadprzeciętnie dużych, wielogatunkowych skupisk migrujących i zimujących mew oraz gęsi, to połączony efekt zjawisk globalnych, obecności energetycznie korzystnych miejsc nocowania (ciepłe, nie zamarznięte wody) i bliskość optymalnych żerowisk (składowisk odpadów oraz agrocenoz).
Słowa kluczowe: podgrzewane jeziora, ptaki wodne, zmiany liczebności
