Znaczenie zbiorników zaporowych polskiej części Karpat dla migrujących i zimujących ptaków wodno-błotnych

Tomasz Wilk, Rafał Bobrek, Aleksandra Pępkowska-Król

Ornis Polonica 2019, 60: 103–123

https://doi.org/10.12657/ornis.2019.2.2

Abstrakt: Celem badań była ocena znaczenia zbiorników zaporowych polskiej części Karpat dla migrujących i zimujących ptaków wodno-błotnych. W latach 2011–2015, w okresie od sierpnia do marca, prowadzono comiesięczne liczenia na 12 największych akwenach. W ciągu 4 sezonów liczeń zanotowano 239 143 osobniki należące do 75 gatunków ptaków. Najliczniejszym gatunkiem była krzyżówka Anas platyrhynchos (41,2% wszystkich ptaków), a do dominantów należały jeszcze mewa siwa Larus canus, śmieszka Chroicocephalus ridibundus, mewa białogłowa L. cachinnans, kormoran Phalacrocorax carbo, czernica Aythya fuligula, łabędź niemy Cygnus olor i łyska Fulica atra. Średnia liczebność ptaków na wszystkich zbiornikach w pojedynczym liczeniu wyniosła 7 971 os. Na pojedynczym zbiorniku notowano podczas kontroli przeważnie mniej niż 1 000 ptaków, a najwyższe liczebności sięgały 4–6 tys. osobników i dotyczyły zbiorników: Żywieckiego, Dobczyckiego i Czchowskiego. Zespół ptaków wodno-błotnych najwyższą liczebność osiągał w okresie listopad–styczeń, ze szczytem w grudniu. W łagodne zimy notowano więcej ptaków (do 12 484 os. w styczniu 2014 r.) niż w zimy chłodniejsze (7 383 w styczniu 2013 r.). Regionalne znaczenie karpackich zbiorników zaporowych dla ptaków wodno-błotnych jest duże, szczególnie dla takich gatunków jak łabędź niemy, grążyce, tracze, mewy, łyska, kormoran. W skali kraju ich rola w okresie wędrówek jest niewielka, jednak niektóre zbiorniki są istotnymi krajowymi zimowiskami takich gatunków jak łabędź niemy, czernica, gągoł Bucephala clangula i mewa siwa.

Słowa kluczowe: Karpaty, migracje, ptaki wodno-błotne, zbiorniki zaporowe, zimowanie