Mateusz Gutowski, Damian Ostrowski
Ornis Polonica 2022, 63: 115–129
https://doi.org/10.12657/ornis.2022.2.3
Abstrakt: W latach 2012–2021 przeprowadzono badania dotyczące stanu populacji włochatki Aegolius funereus w OSO Natura 2000 Puszcza nad Gwdą. W roku 2012 oraz w latach 2014–2019 prowadzono nieregularne kontrole wybranych stanowisk gatunku znanych z lat ubiegłych. W roku 2013 skontrolowano 92 powierzchnie próbne 1 × 1 km, a w latach 2020–2021 poszukiwano włochatki w części zachodniopomorskiej OSO na 3 powierzchniach (30 km2 każda, 72 punkty nasłuchowe) oraz w drzewostanach ponad 100-letnich poza powierzchniami kontrolnymi (45 punktów nasłuchowych). W roku 2013 wykonano dwie kontrole nocne pomiędzy 14.–25.04. i 16.–23.05. W latach 2020 i 2021 przeprowadzono po dwie kontrole – pierwszą w marcu i drugą w kwietniu. W latach 2012–2021 stwierdzono 61 stanowisk włochatki: 44 terytorialne samce, 3 pary i 14 dziupli. Zagęszczenie gatunku w latach 2012–2021 w całym OSO wyniosło 0,8 teryt./10 km2 powierzchni ogólnej i 0,9 teryt./10 km2 pow. leśnej. Łączne zagęszczenie na trzech powierzchniach próbnych w roku 2020 wyniosło 1,7 teryt./10 km2 pow. leśnej, a w roku 2021 – 1,1 teryt./10 km2. Włochatki stwierdzano w zwartych drzewostanach (63% wydzieleń leśnych; N=47) z dominującą sosną Pinus sylvestris (96% wydzieleń) w wieku 41–147 lat (średnio 104 lata). Świerk Picea abies jako gatunek drugiego piętra występował w 35%, zaś buk Fagus sylvatica w 17% zajmowanych drzewostanów. Włochatki stwierdzono także w kępach starodrzewu i w przestojach (37% wydzieleń; N=28), w wieku 96–150 lat (średnio 122 lata); gatunkiem panującym była tu sosna, a świerk tworzący niższe piętra występował w 57% kęp. Dziuple zajmowane przez włochatki w większości znajdowały się w sosnach (93%; N=13) w wieku 90–171 lat (średnio 126 lat). Całkowitą liczebność włochatki w OSO oszacowano na około 55–65 terytorialnych samców: 35–40 w części wielkopolskiej oraz 20–25 w części zachodniopomorskiej ostoi. Populacja włochatki w OSO Puszcza nad Gwdą jest jedną z ważniejszych w skali Polski – grupuje około 3–5% krajowej populacji gatunku.
Słowa kluczowe: Aegolius funereus, lasy gospodarcze, OSO Natura 2000, Puszcza nad Gwdą, włochatka
