Marian Stój, Robert Kruszyk, Tomasz Baziak
Ornis Polonica 2023, 64: 261-272
https://doi.org/10.12657/ornis.2023.4.1
Abstrakt: Celem badań było określenie liczebności oraz wybranych parametrów rozrodu orła przedniego Aquila chrysaetos na obszarze ok. 7730 km2 polskich Karpat w latach 2019–2023. W badanym okresie stwierdzono występowanie 29–34 par (0,38–0,44 pary/100 km2 powierzchni całkowitej). W Zewnętrznych Karpatach Zachodnich odnotowano 13–17 par, w Karpatach Wschodnich 13–14 par oraz 3 pary w Centralnych Karpatach Zachodnich. W tym czasie populacja utrzymywała się na poziomie nieco wyższym niż w latach 2008–2015 i nieco niższym w porównaniu do lat 1997–2007 i 2008–2011, była natomiast znacznie liczniejsza niż w latach 1993–1996. Średni sukces gniazdowy w latach 2019–2023 wyniósł 65,0%, liczba piskląt na parę przystępującą do lęgu wyniosła 0,68, a liczba młodych na parę z udanym lęgiem 1,04. Parametry rozrodu karpackiej populacji różniły się w poszczególnych latach. Najwyższy sukces gniazdowy (82,4%) odnotowano w roku 2021, a najniższy (50,0%) w 2023. Straty całkowite w przypadku 28 lęgów (35,0%) były spowodowane głównie przez niekorzystne warunki pogodowe oraz drapieżnictwo – większość strat odnotowano na etapie inkubacji jaj, ale również w okresie karmienia piskląt. Prawdopodobną przyczyną nie przystępowania do lęgów przez znaczną liczbę par (35,0%) mogły być: wzmożona penetracja lasów przez człowieka i kurczenie się łowisk na skutek działalności ludzkiej – pojawianie się rozproszonej zabudowy oraz wtórna sukcesja na opuszczonych gruntach rolnych i zalesienia. Wdrażane obecnie plany ochrony dla obszarów Natura 2000 skupiających większość karpackiej populacji orła przedniego, skoncentrowane m.in. na poprawie dostępności i jakości żerowisk, powinny sprzyjać zwiększeniu liczby lęgów oraz sukcesu lęgowego.
Słowa kluczowe: Aquila chrysaetos, Karpaty, liczebność, orzeł przedni, orzeł przedni Aquila chrysaetos, parametry rozrodu, rozmieszczenie
