Andrzej Dylik, Tomek Królak, Leszek Wasielewski, Dariusz Węcławek
Ornis Polonica 2024, 65: 42–56
https://doi.org/10.12657/ornis.2024.1.3
Abstrakt: W roku 2017, na obszarze całego województwa kujawsko-pomorskiego, przeprowadzono pełną inwentaryzację populacji lęgowej gawrona Corvus frugilegus. Łącznie znaleziono 128 kolonii liczących ok. 7 470 gniazd oraz 30 gniazd poza koloniami (1–2 gniazd w 18 miejscach), łącznie ok. 7 500 gniazd. W miastach było 106 kolonii (82,8%), a we wsiach 22 (17,2%). W miastach stwierdzono 5 449 gniazd (73,0%), a we wsiach 2 021 gniazd (27,0%). W miastach kolonie składały się przeciętnie z 51,4 gniazd (Me=17), a we wsiach z 91,9 (Me=31). Nie odnotowano istotnych różnic w liczebnościach kolonii w miastach i we wsiach, a także różnic w rozkładach częstości występowania kolonii w wyróżnionych kategoriach wielkości pomiędzy miastem a wsią. Największa kolonia lęgowa składająca się z 923 gniazd znajdowała się w Lubieniu Kujawskim. Kolonie liczące do 50 gniazd stanowiły 71% ogólnej ich liczby, kolonie składające się z 51–100 gniazd – 13%, a kolonie liczące powyżej 100 gniazd – 16%. Średnie zagęszczenie gawrona wynosiło 42 pary/100 km2 powierzchni całkowitej i 54 pary/100 km2 powierzchni niezalesionej. Pomiędzy latami 2001–2002 i 2017 populacja w całym województwie zmniejszyła się o ok. 31%, ze średnim spadkiem 2,5% rocznie. Dla 5 powiatów roczny spadek liczebności w latach 2002–2014 był mniejszy (3%) niż pomiędzy latami 2014–2022 (7,7%); tempo spadku liczebności w drugim okresie było ok. 2,6 razy wyższe. W pięciu powiatach z najdłuższą serią danych średnie roczne tempo spadku liczebności wynosiło 9% (λ=0,91). W roku 2017 liczebność gniazd w miastach była podobna jak w latach 2001–2002, natomiast we wsiach zmniejszyła się między latami 2001–2002 a 2017 o ok. 63%. Rozpowszechnienie kolonii w polach atlasowych na obszarze województwa w roku 2017 wynosiło 19,1% (spadek o ok. 60% w porównaniu do lat 1985–2004). Organy administracji samorządowej i państwowej nie dysponują aktualnymi informacjami na temat liczebności lęgowych gawronów na swoim obszarze lub wiedza ta jest co najmniej niepełna i fragmentaryczna, co może mieć znaczenie w przypadku wydawania decyzji administracyjnych wpływających na liczebność gawrona, który znajduje się na liście gatunków narażonych na wyginięcie w Polsce. Trend spadkowy liczebności gawrona w województwie kujawsko-pomorskim jest równie silny i wyraźny jak w całej Polsce.
Słowa kluczowe: Corvus frugilegus, gawron, krukowate, rozmieszczenie, spadek liczebności
